Chào mọi người,
Mình đã phải suy nghĩ rất lâu để quyết định viết và public blog này. Một phần là do mình vẫn đang trên con đường vượt qua những cảm xúc tiêu cực hay sự tự đánh giá bản thân, còn phần khác có lẽ vì gia đình trước giờ chưa bao giờ tỏ ra dễ dàng và bình thản đối mặt với những biến cố, đặc biệt là những thứ tạm coi là “thất bại” của mình. Nhưng, mình tự hỏi tại sao lại phải che giấu sự thật, tại sao lại phải luôn cố gắng tỏ ra mình ổn, hào nhoáng trong khi câu chuyện của sự-chưa-thành-công biết đâu có thể truyền cảm hứng và giúp đỡ nhiều người khác còn khó khăn hơn mình? Và mình cũng như bạn, mình chỉ có một cuộc đời để sống, nên mình đã chọn sống thật và chân thành không chỉ với mọi người mà còn cả với chính bản thân.
Theo thống kê mình tìm được, năm 2022, sáu công ty công nghệ lớn nhất thế giới (như hình dưới) đã sa thải hơn 55,000 nhân viên và còn có thể gấp đôi số đó vì nhiều công ty không muốn hoặc không dám công bố con số chính thức. Ước tính từ tháng 01 năm 2023 đến nay, số lượng nhân viên bị sa thải trên toàn thế giới phải lên đến con số hơn 500,000 (bằng khoảng toàn bộ dân số ở Nha Trang vào năm 2020), mình không nghĩ là cả nửa triệu người này xui hay làm gì sai trái. Theo thống kê, trung bình mỗi người lao động sẽ bị sa thải ít nhất là một lần do kinh tế suy thoái, phá sản, công ty tái cơ cấu hay nhiều lý do khác. Mình kể ra các ví dụ thực tế để bạn thấy rằng, nếu bạn đang rơi vào tình trạng sa thải (hay layoff) giống như hàng trăm nghìn người khác thì đừng vội tự trách bản thân, hay cố gắng tìm kiếm lý do là mình bị làm sao thế? Hãy dừng lại một nhịp và đọc bài viết của mình, rồi nghĩ tiếp vẫn chưa muộn.
Nguồn 365datascience.com, chia sẻ tháng 4/ 2023
Câu chuyện sa thải của công ty mình
Cuối tháng 11, đầu tháng 12 năm ngoái có một công ty đã quyết định mua lại công ty của mình để phát triển rộng hơn, hiểu đơn giản là cá lớn nuốt cá bé. Chưa bàn về những thứ cao siêu, vĩ mô như chiến lược kinh doanh, lợi nhuận, hay phân cấp các phòng ban. Bản thân mình là người duy nhất làm về Đào tạo và phát triển nhân sự ở khu vực nước Đức cho công ty, mình thấy được khoảng trên 80% nhân viên của công ty, từ những vị trí cao nhất như giám đốc cho đến những vị trí thấp nhân như người giao hàng, đều cảm thấy hoang mang, lo lắng và mơ hồ về tương lai. Việc mất động lực làm việc, buông xuôi là điều dễ hiểu. Ấy là chưa kể đến có một số bộ phận, người đứng đầu thiếu kỹ năng giao tiếp, thiếu kỹ năng lãnh đạo, khiến nhân viên mất niềm tin và bắt đầu lan truyền nhiều tin đồn, thật giả lẫn lộn làm mọi người đã hoang mang còn hoang mang hơn. Một không khí ảm đạm bao trùm toàn bộ công ty, một năng lượng tiêu cực và sự không chắc chắn có thể cảm nhận được khắp mọi nơi. Rồi ngày mà cả công ty mong chờ đã đến, 02 tháng sau khi sát nhập, công ty mới đã quyết định sa thải rất nhiều phòng ban, bộ phận với khoảng hơn 1,500 người không một lý do cụ thể. Đương nhiên bộ phận của mình không ngoại lệ. Và thế là, mình chính thức ở nhà làm việc riêng và vẫn có lương đến khi kết thúc hợp đồng vài tháng sau đó.
Thật ra mà nói khi nhận được quyết định, mình không hề bất ngờ vì cũng đã đoán trước được. Nhưng có những cảm xúc không thoải mái liên tục quanh quẩn trong đầu, ví dụ như thỉnh thoảng lại tự nghĩ “chết rồi, làm gì tiếp đây”, hay tự tưởng tượng về một tương lai bếp bênh, và cũng có chút xấu hổ chút mà không biết lý do – mình có làm gì sai đâu?, rồi cả tức giận khi “tại sao lại là mình? tại sao mình đã rất cố gắng mà lại bị như vậy”, vân vân và vân vân. Nếu bạn cũng đang có những cảm xúc tương tự, thì đừng lo nhé, bạn không một mình đâu. Gia đình mình ở Việt Nam không ai biết vì mình không muốn mọi người lo lắng, vì lo cũng không giải quyết được gì, hỏi nhiều mình còn càng stress hơn. Cái quan trọng nhất là làm sao để bình tâm lại, giữ cho đầu óc được minh mẫn, tích cực bước tiếp. Mình mất khoảng một vài tuần để chấp nhận mọi cảm xúc và từ từ lên kế hoạch cho tương lai.
Trước giờ mình vẫn luôn nghĩ là do dù ngày mai có như thế nào thì hãy sống hết mình cho ngày hôm nay và đây cũng là điều mà mình chia sẻ với những nhân viên mình coach trong công ty để “sống xót” qua những ngày tháng mơ hồ: “Khi bạn bị sa thải, điều quan trọng với công ty mới không phải là lý do và cảm xúc bế tắc của bạn. Mà cái nhà tuyển dụng muốn nhìn thấy được là bạn đã làm gì, đã tích luỹ được gì trong suốt quá trình làm việc của mình. Trải nghiệm mới là thứ quan trọng vì đôi khi kết quả không phải do bạn quyết định”. Mình có đăng lên LinkedIn về chương trình coaching hỗ trợ các bạn bị sa thải về mặt tâm lý, chiến lược xin việc và những buổi phỏng vấn giả định giúp các bạn tự tin hơn khi phỏng vấn thật. Đây là tấm poster mà mình đã đăng tải lên Linkedin và nhận được một vài lời khen tương tự như người Việt mình hay nói, nếu cuộc sống ném cho bạn chén mắm tôm thì hãy đi mua ngay suất bún đậu để thưởng thức vị ngon của chén mắm. Rất cảm ơn mọi người đã quan tâm và ủng hộ, mong rằng tinh thần và nội dung chương trình đã thực sự giúp được ai đó!
Chia sẻ thêm một chút về thị trường việc làm đầy tính cạnh tranh ở Đức và mình thấy bạn mình ở các nước khác cũng không khá hơn là mấy. Trong vòng hơn 02 năm qua mình đã nộp hồ sơ xin việc cho hơn 300-400 công ty, phỏng vấn với hơn 60 công ty từ lớn như Amazon tới những công ty khởi nghiệp dưới 10 nhân viên, nên mình có kha khá kinh nghiệm có thể chia sẻ nếu bạn thấy cần.
Mình đã làm gì kể từ khi bị thất nghiệp?
Khóc là việc đầu tiên. Mà khóc chán rồi mình lại cười và thả lỏng để tiếp tục cuộc sống. Mình có nói chuyện với mọi người và khi bình tĩnh hơn mình thấy đúng là chả có cuộc đời ai là bằng phẳng, dễ dàng. Phải trải qua nhiều loại biến cố thì mình mới mạnh mẽ và lên level độ chịu đau được. Nhiều khi mình cũng rất biết ơn những điều tồi tệ đến với cuộc sống của mình, vì nó giúp mình thấu hiểu hơn những hoàn cảnh khó khăn khác và mình thành thật hơn để chấp nhận những cảm xúc bên trong cho dù nó không thoải mái. Thật ra thì giai đoạn khóc lóc, suy sụp, trầm cảm này nó cũng lúc lên lúc xuống chứ không phải mình dồn vào khóc mấy hôm xong rồi cười tươi, hớn hở vài tuần đâu. Mình cũng có đi tìm bác sỹ tâm lý, coach, hay khoá thiền để nói chuyện cho giải toả năng lượng và thông suốt đầu óc.
Như các bạn đã biết mình có một kênh podcast chia sẻ những câu chuyện liên quan đến sức khoẻ tinh thần của người Việt ở nước ngoài, hiện giờ đang là mùa 2 và vì mình rảnh nên mình thu sắp xong mùa 2 rồi 🙂 Mình sẽ tiếp tục với mùa 3 về một chủ đề mà các bạn chắc chắn sẽ rất quan tâm. Cụ thể là gì thì các bạn hãy đón chờ vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024 nhé. Thông tin chi tiết về các dự án của mình có thể được tìm thấy tại đường link này.
Ngoài podcast, mình còn tìm và xây dựng được một đội nhóm làm việc với 6 thành viên đến từ 6 quốc gia khác nhau trên thế giới và hy vọng rằng tụi mình sẽ mang lại được nhiều sản phẩm bổ ích và thú vị cho mọi người, để biết thêm về team, mọi người có thể tìm đọc ở link này. Rất biết ơn vũ trụ đã mang team tới cho mình để mình có thể thực hiện được những dự định còn dang dở.
Trong thời gian này mình cũng giúp mẹ chuẩn bị visa để sang thăm mình sau 06 năm mình đi học và lập nghiệp ở Đức. Nếu các bạn quan tâm thì inbox nhé, mình sẽ viết thêm 1 bài về chuyện xin visa thăm thân.
Đương nhiên là mình cũng nộp hồ sơ xin việc cho những công ty mình thích, chuẩn bị phỏng vấn cả online lẫn offline. Và mình giúp đỡ các bạn trẻ khác đang hoang mang trên sự việc của mình. Ngoài ra thì mình có học thêm tiếng Đức, sắp xếp căn hộ mới chuyển và làm vườn, trồng cây, cắt cỏ,… Và dành thời gian để yêu thương, chăm sóc bản thân. Nhiều việc để làm, nhiều thứ khiến mình bận rộn cũng là một cách để bản thân có nhiều năng lượng tích cực hơn. Nhưng mình cũng không quên việc đối mặt và cho phép những cảm xúc hay năng lượng tiêu cực được xuất hiện để bản thân cảm thấy cân bằng. Nói thêm một chút là khóc hay buồn là những cảm xúc rất tự nhiên của con người, mình không dồn nén, né tránh hay tự dán nhãn bản thân là yếu đuối, chỉ đơn giản là mình ghi nhận và đối diện với mọi cảm xúc.
À mình còn hoàn thành được bằng lái xe ôtô và tự (vay tiền) mua xe trong lúc thất nghiệp nữa. Cũng phải chật vật mất gần 2 năm mình mới thi xong bằng ở Đức. Mình hay đùa với anh bạn trai là nếu mà chả kiếm được việc thì em đi chạy taxi, kiểu gì cũng có tiền, anh yên tâm! Đây là hình ảnh chụp mình cầm lái một mình lần đầu ở Đức. Cười mà mắm môi mắm lợi vào thế kia là biết run cỡ nào rồi đó.
Nếu bạn đọc đến đây quan tâm về chặng đường tìm việc của mình thì… mình hiện có nhiều phỏng vấn với các công ty lớn, nhỏ nhưng mà chưa có quyết định một công ty cụ thể nào. Bao giờ có việc làm mới thì mình chưa biết nhưng mình tin là sẽ rất sớm thôi (kể cả muộn cũng cứ tin là sớm đi, mất gì đâu!). Mình sẽ update bài viết này khi có việc nhé 😀
Lên kế hoạch xin việc, đây là 05 bước mình thường làm các bạn có thể tham khảo:
- Bước 1: Xác định xem mình muốn làm ở công ty loại nào và vì sao?
Ví dụ nếu làm ở start-up bạn sẽ được thoả sức sáng tạo, làm nhiều hơn một vị trí (nhiều khi bạn không biết là title và công việc của bạn có thực sự liên quan hay không), vừa làm vừa thử nghiệm, nhưng ngược lại bạn sẽ phải thường xuyên làm thêm giờ và mức lương sẽ thấp, chế độ đãi ngộ ở mức trung bình, số ngày nghỉ ít.
Còn nếu bạn muốn làm cho tập đoàn lớn thì bạn sẽ cần tập trung vào 1 vị trí chính của mình thay vì làm nhiều thứ khác như start-up, bộ máy sẽ cồng kềnh và thời gian phê duyệt dự án sẽ lâu hơn, nhưng ngược lại lương và chế độ đãi ngộ của bạn sẽ rất tốt.
Đó là chưa kể khi bạn làm start-up thì mọi người thường khá trẻ, môi trường năng động, vui nhưng để học hỏi kinh nghiệm và trau dồi kỹ năng từ các bậc tiền bối thì sẽ không thể bằng những công ty, tập đoàn lớn với các sếp đi làm trên 20, hay thậm chí là 30 năm. Đây chỉ là một vài những yếu tố mình quan sát được, không phải tất cả mọi công ty đều nhưng vậy, nhưng tổng thể thì đây là mấy điểm chính. Nói chung là tuỳ từng thời điểm và mục tiêu cá nhân mà bạn chọn ra loại công ty phù hợp. - Bước 2: Sau khi đã xác định được kiểu công ty mà mình muốn làm, bạn cần biết là kiểu công việc nào phù hợp với bản thân và mình yêu thích, có thể gắn bó lâu dài.
Coach của mình là giám đốc nhân sự cấp cao nhất với hơn 40 năm kinh nghiệm có chia sẻ rằng, hãy bắt đầu bằng việc tự tạo ra một cái mô tả công việc và sau đó đi tìm những vị trí có mô tả công việc gần giống với bản mà bạn đã định ra trước đó. Việc này sẽ giúp bạn rất nhiều trong quá trình tìm việc phù hợp. - Bước 3: Rà soát lại và nâng cấp hồ sơ xin việc.
Đây là bước quan trọng nhất trước khi bắt đầu xin việc bởi vì nó sẽ giống như việc muốn đi tàu thì bạn cần mua vé, tấm vé hạng sang trọng được nằm mát, yên tĩnh hay loại đứng, nóng, mệt mỏi là do kỹ năng và khả năng của bạn. Mình có một bài viết cụ thể về các viết CV, các bạn có thể tham khảo thêm ở blog Bạn muốn là ai trong mắt nhà tuyển dụng - Bước 4: Chuẩn bị cho buổi phỏng vấn.
Ngoài những khiến thức chung về công ty như tầm nhìn, mục tiêu, văn hoá và giá trị cốt lõi, bạn cần phải có một vài câu hỏi phụ để công ty thấy rằng bạn có tư duy phản biện, tìm hiểu về công việc và công ty.
Trường hợp của mình thì mình hay hỏi là điều gì mà anh/chị thích và không thích ở công ty hiện tại, văn hoá công ty là gì? kế hoạch phát triển bộ phận trong vòng 5 năm tới ra sao?
Trong lúc phỏng vấn mình thường nói về những kinh nghiệm đã có trong quá khứ (chọn lọc kinh nghiệm tiêu biểu và phù hợp với vị trí ứng tuyển), khả năng của mình ở hiện tại và tương lai mình có thể đóng góp như thế nào cho công ty. Phần này mình thấy rất quan trọng mà ít người nói đến, ngoài chuyện bạn đã làm gì thì bạn cần thể hiện cho công ty mới thấy rằng bạn có khả năng và sẽ mang lại thêm nhiều giá trị ở hiện tại và cả tương lai. - Bước 5: Chuẩn bị tinh thần cho việc vị từ chối. Vì sao lại cần bước này?
Vì tin mình đi, kiểu gì bạn cũng sẽ bị một vài, nhiều hoặc rất nhiều công ty từ chối ngay từ vòng “gửi xe”. Lý do thì cũng khó nói lắm, nhiều khi là cảm giác của người tuyển dụng, là bạn quá giỏi so với vị trí cần tuyển hay là cũng có thể quá non so với cái mà người ta yêu cầu. Sau khi xem xét lại mọi khía cạnh, mình thường tự nhủ là “Tôi tốt, công ty tốt chỉ là chúng ta không tốt cùng nhau” khi nhận được một email từ chối. Phương trâm này mình cũng sử dụng cho tình yêu để khi kết thúc, mình không cảm thấy dằn vặt hay đau buồn quá lâu. Bạn à, trên thế giới này có 8 tỷ người, bạn chỉ chọn 1 người để cưới và thậm chí có thể ly hôn cưới người khác nên hãy làm quen với việc bị từ chối và đừng để bản thân bị ảnh hưởng bởi việc nhận được quá nhiều thư từ chối. Hãy hít thở và tiếp tục đi tìm điều mà bản thân muốn.
Khi nói đến việc đi tìm việc, một ông bạn người Anh của mình đã lấy ví dụ tạm dịch thế này: “khi mà mày đang lái xe và cần tìm chỗ đỗ xe vào ngày chủ nhật, mày có thể lướt qua rất nhiều những chỗ đỗ khác đã có xe, mày không thể để xe ở giữa đường mà bắt buộc phải đi tiếp cho đến khi tìm được 01 chỗ đỗ xe và dừng lại. Có thể mày phải đi lâu và đi xa một chút, nhưng chắc chắn sẽ có chỗ để và mày phải tin là như vậy”. Mình thấy rất đúng, mình tin là với công việc cũng như vậy, không thể hứa với bạn là chắn chắn khi nào thì bạn sẽ xin được việc, nhưng mình tin là ai cũng sẽ tìm được một công việc phù hợp với mình. Hãy cứ tự tin lên và chấp nhận dấn thân bạn nhé!
À bạn ơi, hãy làm quen dần với câu nói nói bức ảnh này nhé! “So trueeee”
Nếu như bạn đọc tới đây mà thấy vẫn mơ hồ quá thì bạn cứ liên lạc trực tiếp với mình, hiện tại mình đang có 03 buổi tư vấn chiến lược xin việc hiệu quả, trong đó sẽ có đầy đủ 05 bước phía trên và mình sẽ trực tiếp làm phỏng vấn giả định, coach cho bạn.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc hết một bài viết rất dài này của mình, mong bạn sẽ tìm được bình an và vững tâm hơn trên con đường tìm việc của mình!
